BÂY GIỜ CHỈ CÒN LỜI CA DAO

to anphong

Trăm năm dầu lỗi hẹn hò 

Cây đa bến cũ con đò khác đưa.

Cây đa cũ, bến đò xưa 

Bộ hành có nghĩa nắng mưa cũng chờ *

1.

Như một kẻ lữ hành lỡ chuyến đò định mệnh, ngược lối về quá khứ trong gió chiều hiu hiu nhẹ dưới nắng vàng nhạt cuối ngày gieo hờ hững lên bãi vắng, viền man mác đường chân trời nhạt nhòa xa tận biển khơi, ngập ngừng khép nhẹ không gian đang lịm vào khói sương mờ sẫm tối. Màng lụa hoàng hôn mong manh, kéo chầm chậm vói lên tới đỉnh dãy núi chập chùng màu phấn lam nhạt đằng xa phía sau lưng.

“… Lạc hà dữ cô vụ tề phi

Thu thủy cộng trường thiên nhất sắc…” (Vương Bột)

Vài cánh chim cô đơn bay mãi về phía xa rồi lẫn khuất trong giải mây lang thang còn phản phất chút ráng chiều vàng phai từ triền cao. Hồn cô lữ xuyến xao buồn hiu quạnh

 “Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa” (Huy Cận)          

những ngọn sóng bạc đầu lượn như những con thuồng luồng khổng lồ, ngúc ngoắc dài thườn thượt, tiếp nối lăn trườn lên bãi tung bọt trắng xóa. Nước và trời mỗi lúc  hòa nhập mờ tối thêm rồi không còn phân rõ nữa.

“… Nhật mộ hương quan hà xứ thị

 Yên ba giang thượng sử nhân sầu.” (Thôi Hiệu)

“… Lòng quê dợn dợn vời con nước

Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà.”  (Huy Cận)

Chạnh lòng nhớ lại lúc còn niên thiếu ngắm cảnh trời chiều trên bãi biển quê hương.

“…Gợi lòng chạnh nhớ quê hương thuở nào …”  (Trần Thị Thủy – Nguyễn Huệ)

Những ký ức đẹp thủa thơ dại xa lắc xa lơ của thời “tiên học lễ, hậu học văn,” miệt mài sách vở, bù đầu“nấu sử sôi kinh”năm lần bảy lược, học đi rồi học lại

“… Học đã sôi cơm nhưng chưa chín,

Thi không ăn ớt thế mà cay !...”  (Trần Tế Xương)

Nhưng thỉnh thoảng vẫn có những lúc rong chơi vào ngày nghỉ lễ hay cuối tuần, thường hẹn hò nhau ra bãi biển, hoặc lên núi Nhạn, trao đổi buồn vui dễ khó học đường, hàn huyên tâm sự, lạm bàn nắng mưa mây gió, hòa nhập tâm hồn cùng trời đất núi đồi, đồng ruộng xóm làng, sông biển. Còn học đường, còn sĩ tử đồng môn, còn nghĩa tình;

Dòng sông bến nước con đò,

Vầng trăng còn đó cánh cò còn bay. (Huỳnh Long)

dưới chân tháp cổ, dòng Sông Chùa lượn khúc cạnh sông Ba, có lúc nước trong xanh hiền hòa, lững lờ chảy trong nắng hạ gió thu. Có khi đục ngầu cuồn cuộn như thác lũ tràn dưới mưa đông gió bấc. Mang phù sa từ thượng nguồn bồi đắp phì nhiêu cho soi rộc ven bờ rồi tuôn xuôi ra biển Đông lai láng. Muôn đời vẫn thế, vẫn ươm thắm quê hương.

        Bờ biển cát, sóng xô đùa muôn thuở,

      Có nhánh sông xanh lượn dưới chân đồi.

Qua bao năm tháng dài giũa mài cho lấp lánh danh phận học trò nơi học đường, nay phiêu bạt tha phương, lòng nhớ nhung da diếc những bảng xanh phấn trắng, bục thầy, từng dãy bàn ghế dài lớp học. Những buổi lễ chào cờ mỗi sáng thứ hai, lũ con trai áo trắng quần tây xanh gọn ghẽ, con gái trong màu thiên thanh tà bay phất phới hồn nhiên dưới nắng mai. Nhớ từng khuôn mặt, từng cử chỉ, từng giọng nói trách mắng khen chê, hay an ủi khuyến khích của thầy, của bạn chung trường chung lớp. Ngày nay đã xa rồi, nhưng, những kỷ niệm khó quên của thời xa xưa ấy vẫn còn tồn tại và lặng im trong tâm hồn…

“… Mà lòng chợt nhớ về một thuở

Cái thuở ngây thơ, thuở học trò .” (Quang Yến)

Tuổi học trò “ăn chưa no, lo chưa tới” ngày hai buổi cắp sách đến trường, biết buồn vui lo lắng chuyện học hành thi cử. Theo thời gian, trí tuệ mở mang, tâm tư lớn dần. Biết e ngại ngượng ngùng khi lầm lỗi, biết bối rối trước sự ngỡ ngàng hay hân hoan của bạn bè, biết rung cảm mến thương và nhung nhớ khi xa vắng.

Thầm yêu từ buổi ban đầu

Thẹn thùng hai đứa chờ nhau đi, về.

Bóng chiều rũ cánh lê thê,

Trăng non mười bốn tóc thề bay bay.

Hình ảnh “Nhỏ bạn” gắn bó một phần đời là tình yêu

thương ngây thơ dại khờ âm thầm ấp ủ trong tim, một phần quẩn quanh gần gũi trong cuộc sống. “Nhỏ bạn” như cánh én, như nụ hoa mang mùa xuân tươi vào tuổi thơ, lũ “thứ ba…” tụi này, trong lũ ấy tôi với Nhỏ quấn quýt bên nhau như đôi chim non từ thuở mới biết tập làm văn…

“… Thuở em chân sáo ngập ngừng. 

Gót hài nhẹ bước - mùa xuân theo về …” (Phan Thị Nguyệt Hồng)

“Nhỏ”như nụ hoa hàm tiếu 
dịu dàng như cành liễu đong đưa
trăng duyên khép nép thẹn thùng ...

Em xinh em đứng một mình cũng xinh…*

và “Nhỏ” của tôi đó,

Miệng cười như búp hoa lài

Như nụ hoa quế, như tai hoa hồng *

trộm nhìn “Nhỏ”, duyên dáng ngọc ngà mười bốn, trăng non e ấp, má hây hây môi hồng, mắt sáng long lanh, nụ cười bẽn lẽn chưa biết trao lời tình tự.  Nhiều khi lên bảng trả bài, bắt gặp ánh mắt Nhỏ nhìn chia sẻ khích lệ như thầm gửi trăm nghìn lời muốn nói,

“… Ai lên bảng ấp úng hoài chưa thuộc 

Ai dưới lớp nhìn mắt thoáng rưng rưng.”   (Phạm Xuân Dũng)

mà nghe lòng rộn rã, xa nhau thì nhớ, gặp nhau bồi hồi xao xuyến vu vơ,

vắng xa lòng thấy nhớ nhung,

Gặp nhau e lệ ngại ngùng vấn vương…

trong tâm hồn người con trai quê chớm nở và nhen nhúm mối tình đầu học trò thơ ngây vụng dại, từ khi bắt gặp Nhỏ bẻn lẻn điểm vụng về nụ cười lên mắt lên môi,

              Yêu nhau con mắt liếc qua

Kẻo chúng bạn biết, kẻo cha mẹ ngờ *

thẹn thùng ấp úng như đứa trẻ nói dối bị bắt quả tang.

              Ngó em chẳng dám ngó lâu

      Ngó qua một chút đỡ sầu mà thôi! *

Từ cuối lớp, nhìn mái tóc thề buông mềm trên vai em “hiền như mây chiều trong,” có một sự rung động êm đềm len lén vào hồn âm thầm nhưng nung náu mãnh liệt cho xao xuyến thêm sâu

Tóc em dài em cài hoa thiên lý

Miệng em cười anh để ý anh thương.*

bên em thoảng mùi hương con gái, tuy chưa lụa là son phấn mà nét kiêu sa e ấp sau làn tóc buông lơi sợi vắn sợi dài che nửa vời đuôi mắt nai non…, cho người vương nặng mối tình. Thương thầm một thời để nhớ một đời.

“…Dòng sầu lả xuống bờ vai

Em mang mầu nhiệm cho dài nhân gian

Tóc mây hay sợi tơ đàn

Rung lên cho lệ hoe vàng cõi thơ…”  (Phạm Thiên Thư)

Lắm lúc nghĩ tới chuyện tương lai mà thơ thẩn nhìn mênh mông để lòng tơ tưởng vu vơ,

Kể từ bạn với trúc mai,

Càng sâu nghĩa bể, càng dài tình sông.*

“… Hay gương lòng sớm mở

Thầm in một bóng người…”  (Bàng bá Lân)

Nhiều khi tự trách mình sao cứ mãi rụt rè, để ôm thương nhớ đơn côi. Có mấy ai hiểu khi tình không dám ngỏ!

“… Muốn nói tiếng yêu nhưng lại im lìm,

       Để tiếc nuối đuổi theo ta da diết! …”  (Hải Vân)

Mà chỉ ngu ngơ gởi gió gởi mây về muôn hướng những tương tư hình bóng một người. Có những lần ngập ngừng trao tay tập vở kèm tờ thư nhỏ xếp gọn bên trong …

“… Có đôi mắt ai bối rối

       Bàn tay ngập ngừng trao thư…”   (nttn)

và chờ đợi…

Bao nhiêu niên khóa, bấy nhiêu lần tựu trường nhập cuộc chơi, rồi hè tới bịn rịn chia tay. Vào những ngày cuối của niên học, khi phượng vĩ nở rộ, ngàn cánh hoa rơi rụng trải đỏ sân trường và hè phố, ve sầu râm ran, là lúc mà lũ học trò nhộn nhịp hẳn lên. Vội vã chuyền tay tập lưu bút góp nhặt ký cóp ngày xanh. Văn non mực tím, nắn nót từng dòng gởi gắm chút tâm sự, chia sẻ nỗi niềm riêng, trần tình cảm xúc kỷ niệm vui buồn ngọt đắng, ép thêm cánh hoa bên những câu gọt dũa lời tình tự ngu ngơ thơ dại… như mớ hành trang nhập môn đời chữ nghĩa văn chương.

“…Buổi học cuối cùng nào chẳng vấn vương,

Nay nhớ quá ta một mình suýt khóc …”   (Đoàn Văn Thiệt – Nguyễn Huệ)

Nỗi xót xa, lưu luyến hiện lên trên những khuôn mặt non búng sữa, khi phải lũ lượt rời cổng trường như đàn chim tung cánh lìa đàn, dẫm lên những cánh hoa rơi tan tác trong tiếng ve sầu ray rức réo khúc biệt ly não nề

            “... Có tiếng ve suốt một thời không ai hay,

Chỉ lúc cạnh nhau mới thấy buồn đến thế

Mười hai năm ve kêu như thành lệ

Bước đi không đành mà ngoảnh lại buồn hơn …” (Chu Minh Vũ)

bâng khuâng quay mặt lúc lòng nặng trĩu nỗi buồn chia tay trở về miền quê xa xôi hẻo lánh, giã từ thành phố nơi đó có người thương, mang theo hoài mong ngày tương ngộ,

“…Nhớ nàng con gái mười lăm

Cười tươi như ánh trăng rằm đêm nao…”  (Bàng Bá Lân)

mà thương nhớ vấn vương cứ đeo đuổi mãi hoài.

       Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ,

Nhớ ai ai nhớ bây giờ nhớ ai?*

Ước mong được một lần tình cờ gặp lại giữa đường đời, hẳn sẽ quá đỗi mừng vui, nhưng tháng ngày vẫn vô tình êm trôi mặc cho ước mơ rụng rơi tơi tả,

Mong người, lòng những ngẩn ngơ

Ðám mây vơ vẩn ngôi sao mập mờ *

ba tháng hè cưu mang khối tình non choẹt chờ trông lơi thế kỷ, đếm ngày qua như nhặt xếp lá vàng, tim hằn thêm vết ngấn,

“… Hè ơi dài đến bao giờ

Chín mươi ngày những ngẩn ngơ trĩu lòng

Với tay bẻ cánh phượng hồng

Ép vào trong vở nhớ mong vô bờ…”  (Huy Nguyên)

đợi mong như ô thước chờ mưa ngâu về nối nhịp cho Chức nữ ngừng cuộn suốt tơ đón Ngưu lang quá giải Ngân hà,

Từ khi nước biết tuổi non

Trăng thu vằng vặc dạ còn nhớ mong *

như trăng treo cổ độ soi bóng con đò xưa cắm sào mãi đón rồi tiễn thời gian tiếp nối, mà khách quá giang còn mãi nơi đâu !

       Nước non một gánh chung tình

Nhớ ai, ai có nhớ mình chăng ai ?*

Lại đến ngày tựu trường, chim non xa lũ lượt quay về chốn cũ, véo von gọi đàn. Lòng dạt dào xao xuyến gặp lại ánh mắt nụ cười, nghe lại lời chào hỏi đổi trao dịu dàng ưu ái. Tình yêu thầm lặng đầu đời bấy giờ trưởng thành hơn theo năm tháng trôi qua,

Một duyên, hai nợ, ba tình

Chiêm bao lẩn quất bên mình năm canh *

con tim gom góp nhớ thương da diết, nghe tâm tư lo lắng mong chờ và ước mơ ươm nụ giữa tuổi hoa niên đang vươn lớn hồng lên rực rỡ.

Ước gì bướm được gần hoa 

       Ước gì mình sánh với ta hỡi mình

Ước gì tình sánh với tình

Ước gì nhành bích cành quỳnh thành đôi  

Ước gì lan huệ đâm chồi

Ước gì quân tử sánh ngưới thuyền quyên

Ước gì nguyện được như nguyền

Ước gì chỉ thắm xe duyên tơ đào.*

Như đôi phựơng hoàng liền cánh giữa không gian mênh mông, thời gian tuổi trẻ bao la, tình yêu đầu đời âm thầm thăng hoa canh cánh thời học trò.

            “Cầu Hoàng tay lựa nên vần

            Tương Như lòng ấy Văn quân lòng nào” (Bích Câu Kỳ Ngộ)

2.

Một ngày, không ai ngờ, người tuổi trẻ âm thầm rời xa mái trường khi đường học vấn còn thênh thang, cửa tương lai đang rộng mở đón chào,

“... Ta về tham dự cuộc chơi,

Rượu cần súng đạn với lời yêu thương...”  (Huy Lực)

lặng lẽ buông trôi học trình dang dở, bỏ lại sau lưng sách vở học trò, bè bạn thân yêu và người thương mười sáu trăng tròn không một lời từ giã,

“…Nhớ nhung xin trả cho ai,

Nẻo xưa giờ đã chia hai lối về…”  (Huỳnh Thục Uyên, Nguyễn Huệ)

theo tiếng quê hương mời gọi lên đường, với hình bóng thân yêu

“… Anh nhớ em ngồi áo trắng thon 

Ngàn năm còn mãi lúc gần quen 

Em gầy như liễu trong thơ cổ 

Anh bỏ trường thi lúc thịnh Đường …”   (Nguyên Sa)

làm hành trang nhập thế để riêng mình thương nhớ.

Vào gió mưa nắng cháy quân trường, làm quen lau lách bụi bờ, chập chờn giấc ngủ giữa tiếng bom nổ đạn bay trong thời chinh chiến. Gót chinh nhân cứ vụt đến vụt đi vội vàng, kéo lê nỗi nhớ thương tha thiết mà không thể níu không gian vạn dậm lại gần và thời gian dừng lại…

Nhớ mình như bút nhớ nghiên.

Như mực nhớ giấy, như thuyền nhớ sông.*

còn nỗi buồn nào hơn khi đã phải xa nhau. Tình đời và tình người là nhân nghĩa phải cưu mang, là cái nợ phải trả, cái duyên phải đền, vẹn làm sao khi chiến chinh lan tràn!

Ngó lên Đất Đỏ cỏ dày

Nghĩa nhơn thăm thẳm mỗi ngày một xa *

bạn bè xẻ đàn lạc nghé, đôi chim non giờ đây chơi vơi giữa không gian nghìn trùng xa cách, kẻ chân mây người góc biển, kẻ tiền tuyến người hậu phương, thương nhớ nhau qua những cánh thư dài, gởi gắm tâm tư như điệu ru đứt quãng trên những dòng mực lem luốc nhạt nhòe, mà thời gian không thể một sớm một chiều mang đến.

Cậy cùng đèn hạnh tim lê,

Mực mài nước mắt, thơ đề chéo khăn.*

gởi theo cánh hải âu về vạn lý trùng khơi, những thư đi thư lại, gói theo chút hạnh phúc nhỏ nhoi đưa vào giấc ngủ và thầm gọi tên người qua những tháng năm dài phân ly…tưởng nhớ hình bóng người thương mãi tận quê nhà làm nguồn an ủi mà đứng thẳng làm thân chiến sĩ, nung chí mình thêm nghị lực trải cuộc binh đao, tạo cho đời tràn nhân bản và tình đầy yêu thương,

may mà có em đời còn dễ thương...  (Vũ Hữu Định)

lắm lúc quá mệt mỏi vì cuộc đời mình như chiếc lá rơi trong mùa gió chướng, phút giây nào mơ ước được yên vui…mong sao thuyền được về neo bến cũ!

Phải chi đây đó vợ chồng

Gánh tương tư khỏi nặng lòng nước non *

Ngụp lặn giữa sinh tử kề nhau gang tấc, mà xót xa cho chính mình và thương cho người mình yêu mến, chưa một lần can đảm nhắn nhủ chuyện tương lai. Bản thân không đủ dũng cảm để xe thắm “sợi xích thằng,” nên lòng bâng khuâng khắc khoải.

“… Mai này cơn mưa nhỏ 

Bay lất phất ngoài song 

Yêu tình yêu chưa ngỏ 

Còn gian nan bềnh bồng…”  (Vô Thường)

Giăng mắc tương tư như hình ảnh quê nhà

Cũng vì ngọn nước sông Dinh

Nay trừng mai rặt điệu chung tình nổi trôi.*

Đời thủy thủ góp mặt với duyên đoàn, giang đoàn, hạm đội khắp các vùng duyên hải, sông ngòi trên bốn vùng chiến thuật, Bạn với biển rộng sông dài, hải đảo mù khơi. Ngày nắng nung cháy da rám mặt, đêm gió rét buốt lạnh căm căm. Dĩ vãng ấu thơ mãi vấn vương trong nỗi nhớ thương tha thiết. Mơ ước thật nhiều và cứ muốn giữ em như một điều quan trọng nhất đời mình nhưng lại không dám nghĩ đến chuyện xây dựng tương lai, mà tin vào nhiệm màu định mệnh, như dòng sông xuôi chảy xói mòn tự nhiên từ thuở vượt nguồn.

Sông Dinh ai bới ai đào

Để cho con nước chảy vào vòng cung *

Những lá thư còn giữ nguyên nét bút mực học trò chứa trọn tình thương yêu chân thành trong trắng, mỗi tuần đôi lần, chia sẻ những khuyến khích an ủi ngọt ngào, những buồn vui chua xót. Kể cho nhau những thương nhớ và mong chờ, những xót xa cay đắng vấp ngã tự gượng đứng lên, nhắc nhở những kỷ niệm trong đời từ khi còn đi học, lúc sinh hoạt trong gia đình phật tử Thiện Ái... Những tin nhạn đến rồi đi mang tình riêng không đoạn kết…

“… cậu còn nhớ, những lần lên tận làng quê thăm cậu, mình thương lắm mái nhà tranh đơn sơ với lũy tre xanh bao quanh cuộc sống yên bình thanh đạm… Mãi vui với không khí gia đình quê, nhiều khi chiều tối không dám đi về một mình băng qua bãi tha ma rộng, cậu phải đưa mình trở lại thành phố … mình phải kề vai sát vào người cậu cho bớt sợ, vừa đi vừa chuyện trò lớn tiếng, làm như thế gian này chỉ có hai đứa tụi mình. Đưa mình về tới nhà, cậu thui thủi quay lại quê, đứng nhìn theo cho đến khi bóng cậu khuất qua lối quanh, mình thương cậu chi lạ!”

Làm sao quên được những ngày xưa thân ái, những ngày nghỉ học, hai đứa rủ nhau về quê, trên con đường ngoằn ngoèo, cùng cầm tay nhảy qua mương nước, cùng ngắt những gié lúa non đưa lên mũi ngửi mùi đồng ruộng rồi cùng cười ngặt ngoẽo. Lòng cảm thấy tràn thương yêu  hạnh phúc vô vàn. Mối tình trong trắng như trang giấy học trò, chưa một lần nói thành lời, vẫn mãi lặng câm, cho tới bây giờ…hỡi Nhỏ, người tôi thương ơi, nơi vĩnh hằng đó chắc chắn người đã hiểu!

“…dù mưa bão hay biển im sóng lặng, chiến hạm bồng bềnh trên những hải đạo mù khơi, nhớ thương thật nhiều, tâm tình luyến theo từng luống sóng xô tấp vào bờ, để nơi ấy cậu nghe được âm hưởng của tình người ngoài biên ải phong ba …”

Đêm thu núi Vọng phu buồn

Gởi về sông cũ nửa vầng trăng xưa *

            Có những lúc nhớ thương quá đỗi, muốn gởi theo gió mây trọn vẹn tâm tình và nguyện ước thẫm ấm trang thư về bên ấy.

Thiếp trao chàng câu ân, câu ái

Chàng trao thiếp câu ngãi, câu nhân

Cả bốn câu hợp lại Tấn với Tần nên duyên *

Con tàu âm thầm rẽ sóng hải hành ngược xuôi duyên hải, biển trùng khơi đón con nước đổ từ nguồn, mơ tưởng như đang đứng bên bờ sông  dọc lũy tre làng xóm xưa,

Sông Ba nước chảy lửng lờ

Ngàn năm Nhạn Tháp soi bờ nước xanh *

vói tay không vịn được bến bờ, khi bóng dáng quê hương vẫy gọi. Mỗi ngày có bao nhiêu lần, ngắm đo phương vị các điểm Đá bia, hải đăng Mũi Nạy, tháp Nhạn, đỉnh Chóp chài nối đồng qui định vị chiến hạm hải hành tuần thám 2B. Lênh đênh trên sóng nước biển Đông mênh mông mà lòng thương nhớ vô cùng. Hỡi “nhỏ” của tôi, đâu biết rằng tôi đang vọng hướng về phía bờ xa xăm ấy …

Chóp Chài cao lắm bấy

Trông hủy trông hoài

Chẳng thấy người thương...*

Mơ ước nhỏ nhoi một mai khi tàn cuộc chiến, xây đắp mộng gia đình hạnh phúc bên mái nhà tranh, đêm đêm dưới ánh trăng ngà tụi mình hai đứa …

Sáng trăng trải chiếu hai hàng,

Bên anh đọc sách bên nàng quay tơ *

Nào ngờ đâu đến một ngày, cánh nhạn mang tới viễn khơi, những trang thư thật dài, dài hơn mọi bữa, với nét chữ quen thuộc nhạt nhòe, tràn đầy những than và trách thay cho tâm sự hay an ủi ngọt ngào. Rằng người ta từ “đơn vị… đã mang lễ dạm ra mắt …mình buồn ghê gớm lắm cậu ơi!”

Anh ơi hột giống nghĩa tình, dễ gieo, khó nhổ,

Gieo vào lòng để khổ cho nhau. *

Thôi thì, em khóc một lần,

Cho vơi sầu rụng gợn vầng trăng soi...

Than thân hay trách trời cao, người thủy thủ đang còn tay trắng, bước chinh nhân mãi nhọc nhằn như những con sóng đại dương, buồn cho mình và thương cho người, “tại trời xui khiến nên hai đứa mình xa nhau!”

Bước xuống ruộng sâu, em mảng sầu tấc dạ 

Tay em ôm bó mạ, lụy ứa hai hàng 

Ai làm lỡ chuyến đò ngang 

Cho loan với phượng đôi hàng biệt ly *

Trách kẻ chinh nhân hay oán người tri kỷ ?

Ba đồng một mớ trầu cay 

Sao anh không hỏi những ngày còn không? *

Như biển khơi vần vũ phong ba nhận chìm ước mơ đẹp đầu đời. Tình yêu còn đấy nhưng hạnh phúc vuột bay theo mây viễn xứ bỡi tháng năm dài hải nghiệp, bỡi nhiệt huyết hải hồ, quê hương điêu linh mà tương lai mờ mịt xa vời bất ổn, chưa dám thố lộ nguyện ước ba sinh.

“… Nghe mình như cát bụi 

Ta cho nhau ngậm ngùi…” (Pham Doanh)

Vẫn biết, tình yêu phải được săn đón, chăm sóc và ấp ủ mới có thể tồn tại được, nhưng trong hoàn cảnh chiến chinh nghiệt ngã, đôi ngả phân ly, làm sao cho vẹn, khi mà “cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi” (Lương Châu Từ) rủi một mai… không về, thì thương người mòn mỏi nơi quê hương … Trời sao nỡ bắt xa người.

“tình đẹp nhất là tình không dám tỏ

tình thật thà là tình ở trong tim

tình say mê là tình chỉ im lìm

tình không nói là tình sầu vạn kiếp.” ( Luc Binh Nguyen )

Chiến cuộc chưa tàn mà sáo vội sang sông, ngậm ngùi trao cho số phận duyên kiếp không thành,

      Nghe cay đắng trong tim ngàn vụn vỡ,

      Bước thẩn thờ, hồn nhẹ tựa lá bay.

trách người nỡ “có trăng phụ đèn” sao cam

Dù anh có lỗi hẹn hò

Còn duyên đâu dễ con đò sang ngang.*

âm thầm thương nhớ xót xa, đành gói kỷ niệm dấu vào dĩ vãng, dõi theo dư ảnh sáo sang sông

Thương bậu từ thuở má hồng

Bây giờ bậu lớn, bậu lấy chồng bỏ qua. *

3.

“Có những mùa hè không hề trở lại

Chỉ có tiếng ve trĩu cánh phượng hồng” (Phạm xuân Dũng)

Từ đơn vị xa, áo trận phai màu, người thủy thủ về thăm phố cũ, dạo qua những con đường xưa thân quen,

Tôi về thăm khắp cả,

thầy, bạn cũ năm xưa,      

nhìn bảng xanh, nhớ phấn,

mà thương mình vu vơ!...

những tà áo học trò phất phơ trong gió, tiếng cười vui rộn rã hòa cùng tiếng guốc nhịp vang hè phố dưới nắng mai rực rỡ, chạnh nhớ màu nắng sân trường thuở trước, lòng ngậm ngùi buồn ngập vu vơ

“…Góc sân trường còn âm vang tiếng guốc

Của một thời em cắp sách thơ ngây…”(Nguyễn Hữu Chung)

những bàn tay thon nhỏ xinh xinh, xăng xít  cầm cành hoa tươi đỏ thắm, gợi nỗi thương tiếc lắm một thời qua

“…Chùm phượng vĩ em cầm là tuổi tôi mười tám

Thuở chẳng ai hay thầm lặng - mối tình đầu…”  (Đỗ Trung Quân)

nhớ những buổi hò hẹn tâm tình, những lần cùng ôn bài, giài toán, làm văn bình giảng, những khi cùng đi về chung lối, mến trao nhau ánh mắt nụ cười lời nói …

Ôi nhớ sao là nhớ

“… Nhớ làm sao những buổi chiều nhạt nắng,

Đi bên em bước nhẹ tựa hơi sương,

Gió len lén hôn má đỏ môi hường,

Tà áo mỏng vấn vương theo nhịp bước!

Ta nhớ lắm đêm trăng mờ hẹn ước,

Đếm sao trời hay đếm nhịp tim em?…”  (Hải Vân)

những cánh thư hậu phương tuyền tuyến vẫn tiếp nối đi về, vẫn “mình” chân tình và “cậu” ngọt ngào thân ái chân quen, nhưng ngắn và lem luốt nhạt nhòe hơn,

“… Phong thư cũ niêm mối tình thơ dại

Tay tôi cầm muốn gỡ ngại tơ vương.”   (Đoàn Vị Thượng)

bỏ quên một đời tuổi trẻ mà thời gian cứ lặng trôi vô tình không gắn bó chuyện ngày mai…

Nửa đời sương gió ngang tàng

Trái tim lụy chỉ vì nàng đấy thôi *

Chiến tranh ngày càng khốc liệt, quê hương càng mịt mờ lửa khói, mộng hồi hương càng lúc càng xa vời… tin thư cũng lần lửa thưa thớt, càng trông càng biền biệt …

Đôi ta chẳng đặng sum vầy

Khác nào kiếp nhạn lạc bầy kêu sương *

Khắp bốn phương, cuộc chiến gia tăng cường độ, bom đạn kinh hoàng. Hành quân liên miên, rày đây mai đó, sáng Hoàng sa, tối Trường sa,

Sóng Đà Rằng cuộn đục nước sông Ba

      Mây Đông Hải lấp Hoàng sa biển động.

thư từ không theo kịp trạm bưu chính. Nhạn lạc tha phương hun hút. Lúc về căn cứ, nhận được những hàng chục lá thư đã mất thời gian tính. Phúc đáp lại chẳng thấy hồi âm, ngậm ngùi đợi mong vời vợi.

“Dòng sông bên lở bên bồi

Tình yêu đã mất luân hồi niềm đau”. (Hạ Thy)

Theo tháng năm nặng nợ biển sông, đời thủy thủ thời binh lửa, cùng chiến hạm vượt sóng trên những hải đạo ngang dọc bất định xa bờ. Giữa trời nước mênh mông, mỗi lần qua vùng biển quê nhà, nghĩ đến người năm cũ, chờ lắng nghe cô bạn học đang phục vụ đài địa phương cho phát thanh bản nhạc yêu cầu, ca khúc “Giấc ngủ cô đơn” để riêng tặng một người

“… Ai ngỡ duyên mình, bẽ bàng lá thắm xa cành

Chim đàn xa tổ tội tình, người chờ người trong lúc tuổi xanh …”  (Lê Dinh- Anh Bằng)

rồi lịm tâm tư vào giấc ngủ mơ hồ, hay trong phiên hải hành từ đài chỉ huy hướng nhìn vào quê hương thân yêu xa mờ mà thương nhớ

Duyên kia ai đợi mà chờ, 

Tình kia ai tưởng mà tơ tưởng tình! *

Nghe tin Nhỏ tình nguyện rời quê hương sang xứ người tận bên kia bờ đại dương, trong chương trình huấn luyện sinh ngữ Việt cho cán bộ và quân nhân Hoa kỳ trước khi đến VN phục vụ và cũng từ đó cánh chim bay xa lạc dấu !

“… âm thầm anh tiếc thương đời,

đau buồn em sống chia phôi

Anh về gom góp kỷ niệm tìm vui…”  (Lam Phương)

Cho đến ngày tàn chinh chiến, tàn trong tức tưởi của muôn vạn sinh linh, người thua cuộc trở về với nỗi lòng rạn vỡ nát tan, mất mát và thương đau. Ngày mà những đứa trong lũ chúng tôi xa nhau vĩnh viễn, lưu lạc muôn phương hay ngược trở về miền miên viễn.

“... Hồn kiếp trước riêng đây sầu xứ mãi,

Khóc luân hồi chưa ráo lệ tang thương”  (Vũ Hoàng Chương)

4.

Vận nước nổi trôi, đẩy đưa kiếp người trôi nổi, nơi tha hương ngỡ ngàng tương kiến người xưa vào một chiều cuối thu 1980, giữa đường thiên lý bôn ba,

Cành đào lá liễu phất phơ

Đường đi khuất nẻo ai ngờ gặp nhau *

giờ đây mang tâm hồn cô phụ, vẫn vóc dáng, khuôn mặt, giọng nói với ánh mắt và nụ cười khả ái đó chưa bao giờ phai nhạt trong lòng, vẫn “Nhỏ” của tôi ngày nào. Gặp nhau nơi đất lạ trời xa, tay trong tay nghẹn lời, chưa nói hết mối tình đã dấu kín qua những mấy mươi mùa phượng vĩ…

“…Tình chỉ đẹp khi còn dang dở

 Đời hết vui khi đã vẹn câu thề

 Thơ viết đừng xong, thuyền trôi chớ đậu

 Để nghìn xưa hờ hững với nghìn sau...” (Hồ Dzếnh )

Và, tình lại ra đi,

cay đắng chia tay, biền biệt

“ … Dẫu qua tròn cuộc bể dâu

Ký ức xanh vẫn còn xanh mãi

Bỡi tình đầu ngây thơ vụng dại

Nên trăm năm còn lại trinh nguyên…” (Lưu Phúc)

“Nhỏ” của tôi, Sông Hồng ơi!

như dòng suối từ cội nguồn tuôn xuôi ra biển

một đi chẳng trở lại.

Thôi thế thôi đành nhật mộ thiên thu

Còn đâu thấy nữa,

Vương vấn dư âm văng vẳng lời ngọt tựa ca dao

Từ phương trời nào thăm thẳm

Vĩnh viễn, ước mơ không bao giờ tới dù  chỉ một lần.

Bây giờ, chỉ còn lời ca dao.

      

To Anphong

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­_____________________________________________

Ghi Chú:

(*)  Ca dao