BÀI THƠ XƯỚNG HOẠ

to anphong

Bài Xướng:

CHẲNG VỀ

(Ngũ Độ Thanh)

Robert Võ

Tuế nguyệt vèo trôi ... mãi chẳng về,

Thăm nhà, gặp "nẫu," với làng quê.

Chiều buông mắt dõi trời thăm thẳm,

Sáng lại lòng đau cảnh não nề.

Bãi rộng ngày thơ "quài" khổ "miết,"

Cồn cao lúc nhô mãi buồn "ghê."

Trăng vàng chốn cũ luôn đoài đoạn,

Mãi nhớ làng xưa chẳng lại về !!!

(* trong ngoặc kép là tiếng riêng của Phú yên)

Bài Hoạ I

        VỌNG VỀ

        to anphong

Núi thẳm trời xa vọng nhớ về,

Bao năm viễn xứ nặng lòng quê.

Sông xưa biển cũ tình xa thẳm,

Phố cũ người xưa nghĩa não nề.

Nhớ thuở thư sinh tâm mải miết,

Thương thời lính trận dạ chùng ghê.

Đường xưa xứ Nẫu nhoà bao đoạn,

Chạnh nhớ quê hương dõi vọng về.

Bài Hoạ II

            TRỞ VỀ

            to anphong

Xứ Nẫu mai này gọi trở về?

Tang bồng một gánh trả cho quê.

Điêu linh đất nước còn hoen thẳm,

Khắc khoải non sông vẫn não nề!

Nỗi nhớ quê hương đeo đuổi miết,

Tình thương đất mẹ khắc sâu ghê.

Mà lời tạ lỗi quên đành đoạn!

Đáp trả ơn đời muốn trở về.

           

BỐ VÀ CON

Lê Nguyễn Hằng

Ngà lướt tới lướt lui trên cái iPhone để tìm những tấm hình mới chụp hôm đi thăm gia đình cậu con út ở căn cứ hải quân Rhode Island rồi đưa tôi xem.

Nhìn mấy tấm ảnh mà tôi không tin vào mắt mình.  Trông cậu út Toàn đẹp trai và oai phong trong bộ quân phục Sĩ Quan Hải Quân  Hoa Kỳ chụp với vợ và hai cô con gái, tôi không thể nào nhận ra đây chính là cậu bé mà tôi đã từng gặp nhiều lần trước đây.

Ngày xưa thỉnh thoảng đến nhà Ngà chơi, cứ thấy nó với mấy đứa bạn cùng lứa phóng vun vút trong xóm ngoài làng trên roller skate  là tôi hết hồn. Dù là trong khu gia cư, nhưng con đường khá rộng nên xe cộ cũng ngược xuôi như mắc cửi, tôi cứ nhắc Ngà là bảo cháu phải cẩn thận, nhưng Ngà cười nói: “Ối giào, trông vậy chứ chúng nó nhanh nhẹn và tự điều khiển ván trượt tài tình lắm, không sao đâu, bồ đừng lo.”

Thời gian thấm thoắt trôi, mới đó mà đã bốn chục năm, cậu bé nghịch ngợm ngày nào bây giờ đã là một Trung Tá Hải Quân Hoa Kỳ.

Ngà và tôi quen nhau năm 1968, thuở hai đứa cùng làm chung sở ở Saigon và đều mới có con đầu lòng. 

Tôi còn nhớ, mỗi lần Ngà mang thai, đến khi “vượt biển” chỉ đi một mình vì Long, chồng của Ngà trong binh chủng Hải Quân của Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa, lúc nào cũng có “lý do chính đáng”, trốn việc quan tránh vào chùa bằng cách đi tu nghiệp ở Mỹ. Thế là tội nghiệp bạn tôi một mình sinh nở và một mình nuôi con cho đến khi chồng về.

Ngà kể rằng…

Quen nhau năm 1962, khi Long sắp sửa nhập ngũ, còn Ngà đang đi học. Thuở học trò nhiều mơ mộng, thỉnh thoảng mới trốn bố mẹ gặp chàng để cùng nhau lả lướt trên chiếc xe Honda chạy quanh trong thành phố, có khi tay trong tay tung tăng nơi vườn Tao Đàn thơ mộng, buổi chiều biến vào hẻm Casino ăn bún chả Đồng Xuân, bánh tôm Cổ Ngư, hay bánh cuốn Thanh Trì, no nê rồi là chui vào rạp xi nê gần đó. 

Những giây phút bên nhau ấy, mọi thứ chung quanh đều là bóng mờ, thế giới là chỉ riêng của đôi tình nhân đang đắm trong hạnh phúc, khiến cho tình yêu của Ngà và Long càng ngày càng thắm thiết nhưng vẫn thật trong sáng. Ngà đã xao lãng việc học và cứ suốt ngày mong đợi lần hẹn hò kế tiếp.

Rồi đến lúc Long phải từ giã Ngà để đi Nha Trang vào Trung Tâm Huấn Luyện Hải Quân.  

Những ngày ở quân trường, dù vất vả cực khổ, thỉnh thoảng Long vẫn lẩm nhẩm trong đầu những câu hát của Phạm Duy mà lòng quay quắt nhớ người yêu:

“…Trả lại em yêu, con đường học trò

Những ngày thủ đô tưng bừng phố xá

Chủ nhật uyên ương hẹn hò đây đó

Uống ly chanh đường, uống môi em ngọt…”

TƯỞNG

to anphong

VẤN VƯƠNG

To anphong

Thiên thu bất kiến cố nhân ơi

Trải kiếp vô thường giọt lệ rơi

Lặn lội thân cò con sóng nổi
Bơ vơ cánh vạc áng mây trôi

Ngày lên nắng gội sầu thương  mãi

Tối lại sương gieo chạnh nhớ hoài

Sợi khói vương buồn lên khoé mắt

Đành sao, lại nỡ bỏ về trời

to anphong

CHI LẠ RỨA ANH!

Nguyễn Phúc Chương Vi

Chi Lạ rứa, nỡ đành quên cố quận,
Miền thùy dương cát trắng rợp dừa xanh.
tháp Hời xưa tế nguyệt khóc Chiêm thành,
Soi bóng sông Chùa vọng cảnh sông Ba..

Phương trời xa còn vọng nhớ quê nhà?
Anh có biết nơi vườn hoa tui đợi,
 Tím hoàng hôn, chiều đổ bóng chơi vơi
Mòn mõi trông, anh chẳng tới, tui chờ.

Giọt sầu đắng rót  vào tim vụn vỡ,
Bước thẩn thờ, hồn nhẹ tựa lá bay.
Trời chớm thu, mây ướp lạnh giăng đầy,
Buồn lên mắt, khóe mi cay nhòa lệ.

Quay lại chốn quen e chừng cô lẻ,
Tui lạc tình anh, dạ dễ nào quên.
Răng lỗi hẹn, tui chờ, anh không đến,
Ngày anh đi phố cũ đẫm mưa buồn

NỖI XÓT XA

to anphong

Cuộc đời có lúc êm đềm như mặt nước hồ thu, có khi lặng lờ như mây giăng đầu núi, cũng có lúc phong ba bão táp biển dâu. Một bước đến công danh rạng rỡ, sự nghiệp hiển vinh như diều gặp gió, mà cũng có thể trôi nổi gian truân, ngụp lặn trong mệnh phong trần; dừng lại thì hụt hẫng, chơi vơi; bước tới thì hoang mang rụt rè và bất ổn … nào ai biết được ngày sau sẽ ra sao! 

Vào đời như chim non rời tổ, chưa biết cái mênh mông của trời đất, không hiểu cái bao la của không gian, sải cánh bay một cách ngây dại vụng về, cô đơn và quờ quạng. Chập chững đậu lên cành khẳng khiu trơ trụi lá hay sà xuống mô đá chênh vênh gập ghềnh, lật bật đứng ngơ ngác nhìn quẩn quanh như ngờ vực và tìm kiếm chở che. Chưa biết họp đàn cùng lũ chim khác đang ríu rít trong những khóm lá, chòm cây, trãng cỏ, líu lo reo mừng một ngày mới bắt đầu hừng lên từ phía đông, đẩy bóng đêm dần xuống từ đỉnh trời cao, viền màu ửng vàng rìa những đụn mây nổi xa xa, trải nhẹ giải nắng nhạt lung linh lên vạn vật vừa bừng tỉnh sau giấc ngủ dài dưới màn sương sớm mai.

Xếp lại sách vở khi còn đang dang dở tuổi học trò, lặng lẽ rời quê hương một chiều cuối thu, xa gia đình, bè bạn và mái trường Nguyễn Huệ thân yêu; vội vã ra đi như kẻ chạy trốn cuộc chơi. Bỏ lại sau lưng thành phố Tuy Hòa nửa quê nửa tỉnh, với những con đường thẳng tắp, biếng lười hờ hững giao nhau tại những ngả ba, ngả tư; trên những con phố, những cửa hàng bảng hiệu se sua hoa hòe giăng mắc so le, có khi ồn ào tấp nập người qua kẻ lại dưới nắng xuân hay trời hè oi ả, có lúc  thưa thớt lặng im vào những ngày trời đông ướt át giá buốt và ảm đạm. 

Xa những con đường cái quan, những lối mòn, những bờ mương bờ ruộng băng qua những cánh đồng, những bãi tha ma nối tiếp vào những con đường làng, những truông dài len lỏi dọc theo những lũy tre xanh, thấp thóang những mái tranh san sát, nhạt màu dầu giãi nắng mưa che đời dân quê nghèo hiền hòa mộc mạc, tuy lam lũ nhưng hạnh phúc yên vui. Xa những dòng sông, con suối, con mương xuôi từ thăm thẳm dẫn nước quanh năm tưới phì nhiêu, đồng ruộng mênh mông đến tận chân những dãy núi mờ mờ trùng điệp vây quanh ba mặt. Xa những lán sắn bắp dưa, rau đậu, những soi mía bát ngát dọc ven sông Ba Đà Rằng Ngọc lãng, Phú ân, cho nhà nông chân lấm tay bùn nguồn huê lợi khả quan mỗi mùa, bõ công lao gian khổ. Đến mùa, khi mía lác đác trổ cờ là lúc dọn che bắt chảo, ép mía nấu đường; mùi đường non thơm phức ngào ngạt bay từ soi mía bao la sang xóm làng lân cận. 

LỜI CA DAO

ptmai

Bến cũ con đò còn đó,
Cây đa nay đã già.
Người xưa miên viễn nơi đâu,
Cho trăng khuyết nhạt màu!


"Để bây giờ thầm tiếc
Một vầng trăng chưa tròn!" [1]
Bình minh e ấp, chờ hoàng hôn bảng lảng
Gờn gợn mặt nước dòng sông, gió mơn man trăm ngàn nỗi nhớ.

Ngậm ngùi đếm thời gian vụn vỡ lung linh,
Khung trời chơ vơ mây lang thang mang khối tình đã lỡ,
Lạc lối về, biền biệt muôn thuở đến nơi đâu.
Vào đời nhau đôi chim sâu nắng mới,

Mưa chiều rơi cánh lá khép lả lơi.
Trong chiêm bao chập chờn tiếng à ơi
"Chim xa rừng còn thương cây nhớ cội ..." [2]
Lời ca dao ngậm ngùi,
Tơ tưởng vòng tay ôm,
Trong nôi ấm cuộc đời
Dòng nước mắt bồi hồi tàn canh chờ sáng.

Màu không gian tương họp mong manh,
Tiếng thời gian giao bôi cô quạnh.
Hoàng hạc tung cánh tận trời
Nghiêng bóng chiều đợi tắt
"Thương em nước mắt sụt sùi
Khăn lau không ráo, áo chùi không khô." [3]

Thôi thế thôi đành nhật mộ thiên thu,
Còn đâu thấy nữa,
Vương vấn dư âm văng vẳng lời ngọt tựa ca dao
Từ phương trời nào thăm thẳm
"Người xa người tội lắm người ơi!" [4]

ptmai


________________________________

[1] Phi Tuyết Ba
2, [3], 4 Ca dao

ĐÔI BỜ HẠNH PHÚC

Lê Nguyễn Hằng

Sáng nay, trời vẫn mưa tầm tã, gió thổi lá rụng đầy sân, làm nghiêng ngả cây cối sau vườn, nhất là những lẵng hoa treo trên patio.  Có vài chậu cây bị đổ nhào, đất văng tung tóe, tôi nhặt những cành hoa bị dập nát mà lòng xót xa. Suốt đêm qua, gió bão ầm ầm, mưa tuôn xối xả. Đã ở thành phố San Jose này ba mươi sáu năm qua, tôi có cảm tưởng như đây là trận mưa bão lớn nhất từ trước đến giờ.

Vợ chồng Tâm, bạn rất thân của tôi sáng sớm mai sẽ lái xe từ Santa Ana lên chơi. Nhìn trời âm u, gió mưa ào ạt,tôi lo ngại quá, sẽ gọi điện thoại báo cho Tâm biết tình hình thời tiết trên này để bạn tôi định liệu, tôi cũng sẽ nhắc Tâm lái xe cẩn thận và nhớ đem theo một ít thức ăn trên xe phòng hờ bị kẹt đâu đó vài tiếng. Tiên đoán thời tiết khuyên rằng khi gặp những nơi mưa quá lớn và đường ngập nước thì nên tấp vào chờ. Vùng Los Angeles cũng bị bão lớn và đất truồi. Nhất là qua đèo 52 mà có mưa to gió lớn thì thật là nguy hiểm. Thấy thời tiết quá xấu mà chỉ là đi chơi chứ không có gì bắt buộc nên vợ chồng Tâm đã hoãn chuyến đi.

Nghe vậy tôi hơi buồn vì đã chuẩn bị từ mấy hôm nay mà bây giờ lại mất dịp đón tiếp bạn hiền. Tuần nào Tâm và tôi cũng điện thoại nói chuyện đôi ba lần, thế mà tôi vẫn thương và mong gặp bạn vì lúc nào cũng có nhiều điều để kể lể, nỉ non. Tôi đã định nấu vài món Bắc thật ngon đãi bạn.  Riêng Qúy, chồng của Tâm thì quá dễ, chỉ cần có bia Heineken và bánh mì tây ngon dòn ăn với bơ là xong ngay.

Tâm và tôi là bạn thân thiết từ năm 1954, khi chúng tôi mới di cư từ miền Bắc vào Tuy Hòa, một thành phố nhỏ bé hiền hòa miền Trung. Ba của Tâm là thầy giáo, còn bố tôi làm cho Ty Ngân Khố, hai gia đình nguyên là công chức từ Hà Nội được chính phủ tái bổ nhiệm về tỉnh Phú Yên. Mỗi gia đình chúng tôi được cấp một căn nhà tranh vách lá ở trong khu “Bắc Kỳ Di Cư.” Thỉnh thoảng, nửa đêm đang cơn ngủ mê bị đánh thức vì những tiếng la thất thanh cháy nhà. Một sơ ý nho nhỏ cũng đủ thiêu rụi cả dãy, có lần nguyên cả khu chìm trong biển lửa. Do đó, đợt thứ hai được nâng cấp lên nhà tranh vách đất, đỡ bị cháy hơn.

Ở cùng một khu, nhà sát vách nhau, đám con gái chúng tôi vừa ẵm em vừa nhảy dây, chơi chuyền, ô quan, rải ranh, u quạ và cùng tắm chung ngoài giếng công cộng lúc trời tối. Buổi trưa, rủ nhau qua bãi tha ma bên kia đường hái trái dâu, dú dẻ, chim chim, dãi nắng suốt mùa hè.  Buổi tối cơm nước dọn dẹp xong, chúng tôi đi theo những đốm lửa chớp sáng lung linh để bắt đom đóm, bỏ chúng vào trong một cái ly thủy tinh, ánh sáng nhấp nháy tuyệt đẹp. Những trò chơi tiêu khiển rất đơn sơ và nghèo nàn không tốn tiền, nhưng lại vui một cách hồn nhiên.

TỰ TÌNH

to anphong

Nam Kha giấc mộng say chưa tỉnh,
Vu Sơn hề vương vấn chiêm bao.
Ngày lên vui thú tiêu dao,
Đêm về tĩnh mặc hồn vào hư vô.

Đời muôn nẻo, sông hồ mấy lối,
Tình trăm năm, chìm nổi bao lần.
Họp rồi tan, lỡ đường trần,
Tơ duyên bảng lảng, nghĩa ân ngập ngừng.

Trăng hờ hững suối rừng hiu quạnh, 
Đóm sao khuya lấp lánh lẻ loi,
Nỗi mình trở giấc bồi hồi,
Cúi ôm gối rũ, niệm lời đắng cay.

Khói lên mi, sầu vây tê tái,
Giọt buồn rơi, rơi mãi khôn vơi.
Niềm riêng bèo dạt mây trôi,
Vói tay vuốt mặt, quên đời xót xa.

Dẫu thiên hạ thiết tha nhân thế,
Giao bôi hề nuốt lệ chia phôi.
Kiếp này em lỡ tình tôi,
Thế gian em lỡ tình đời nhân duyên.

Buông sào khua lái thuyền dời bến,
Bãi cạn vực sâu bến khuất xa ?
Hỏi trăng sao mãi chưa già ?
Để ta ngoảnh mặt, bỏ ta bẽ bàng!

to anphong

CHUYỆN ĐẦU ĐỜI

Nguyễn Phúc Chương Vi

Không biết từ bao giờ mình đã bắt đầu để ý và nhớ tỉ mỉ thành phố này với những biển Đông, động cát, núi Nhạn, sông Đà đồng ruộng bao quanh, nơi không phải là nguồn cội quê hương của mình, nhưng là nơi mình được sinh ra và trưởng thành. Một thành phố hồi sinh và vươn lên từ sau cuộc tiêu thổ kháng chiến hoang tàn và chiến tranh nồi da xáo thịt trường kì

Chỉ được kể lại rằng ba mẹ mình đã đến đây trong cuộc trường chinh lánh nạn binh biến hồi tháng tư 1975. Ba mẹ đã vượt ngàn dặm gian nan nguy hiểm, xót xa nhìn thấy hàng ngàn xác người gục chết dọc đường vì đạn pháo đuổi theo. Khi đến đầu cầu sắt sông Chùa và Đà rằng, bị một lực lượng nón cối dép râu vũ trang súng dài lưỡi lê lựu đạn chận đường, đuổi phải quay về, mọi người nao núng khựng lại với nỗi khiếp hãi kinh hoàng và tuyệt vọng cùng cực, hình ảnh đã tiều tụy càng khốn khổ hơn. Trong số đó mẹ thì đã quá kiệt sức, ba cũng chẳng còn năng lực để vừa dìu mẹ vừa mang gói hành trang ít ỏi mà tiếp tục cuộc bôn tẩu lánh nạn. Cuối cùng ba mẹ đành phải chùn chân, thẫn thờ lê lết vào thành phố này, thất thơ như hai bóng ma đói khát lam lũ mệt mỏi, tìm nơi trú ẩn cho qua cơn bĩ cực điêu linh.

Gặp một căn nhà hai tầng giữa khu hầu như hoang vắng. Cửa không khóa, bên trong bàn ghế tủ giường còn nguyên vẹn, những ngăn kéo bị lôi xệch ra ngoài và những cánh tủ bị mở toang, nhiều áo quần, giấy tờ, vật dụng kể cả một ít tiền bạc nằm bừa bải trên sàn nhà. Chăn mền, gạo nước vẫn còn đầy đủ nhưng thiếu vắng bóng dáng chủ nhà. Ba nói với mẹ rằng chúng ta không còn đủ sức để chạy thêm được nữa và e rằng mẹ không vượt qua nổi cơn bi thảm cùng cực này, ba bàn thêm, thôi sẵn đây mình tạm ở lại nghỉ ngơi tịnh dưỡng, nếu mẹ khỏe lại được, mình sẽ tiếp tục bôn đào, hoặc nếu chủ nhà trở về thì mình trả lại cho họ.

Từ xế chiều đến đêm, bên ngoài vang rền tiếng súng lớn nhỏ, những loạt đại bác từ trên đỉnh Tháp Nhạn bắn thẳng về cửa sông Đà rằng chận đường những xe bọc thép cố vượt  qua sông, những tràng đạn kinh hoàng giết hàng trăm gia đình cố tràn lên ghe bỏ bãi ra khơi; từng nhóm người bồng bế gồng gánh hớt hải ngược xuôi, huyên náo tiếng réo gọi, gào thét, than khóc tạo cho thành phố trở nên mỗi lúc càng hỗn loạn hoang mang. Mẹ thì thiêm thiếp bất động, thỉnh thoảng cất tiếng yếu ớt gọi tên ba. Trong khi ba tinh thần bất ổn, đứng ngồi không yên, đã vượt ngàn dặm núi rừng sông suối rồi gãy gánh giữa đường kẹt lại chốn này như cổng sinh lộ vừa khép lại !!!

Thành phố bị đổi chủ, mọi mặt, mọi điều đều đảo lộn cả con người và lòng người … như dòng  cuồng lưu bị chặn ngang bởi con đập làm lan tràn tung tóe, xô dạt và hủy hoại tất cả những hiện hữu chung quanh. Mẹ trở nên gầy yếu sa sút từ đó, cha tiến thoái lưỡng nan, đành nhận nơi này làm quê hương thứ hai. Chỗ ở tạm ổn vì chẳng bao giờ có người nào đến gõ cửa hỏi thăm. Những người hàng xóm tuy xa lạ sau cơn hoảng loạn đao binh, lần hồi gặp nhau xem như láng giềng quen thuộc …

Ba mẹ tần tảo kiếm sống từ cảnh tứ cố vô thân, quen dần với nếp sống mới của thành phố nửa quê nửa tỉnh này. Đến một ngày đẹp trời mình được sinh ra để góp mặt với cõi đời trên đất nước đầy dẫy thương đau này, đât nước của kẻ mạnh, của  quyền lực hiếp đáp lường gạt, tước đoạt và tiêu diệt kẻ yếu, kẻ thế cô. Tuy không còn nghe tiếng bom đạn, không còn thấy khói lửa chiến tranh, nhưng nhà tù, trại giam cũng từ đó được dựng lên khắp xóm xa làng gần, khắp đô thị thành phố, đồng bằng hoặc rừng sâu dẫy đầy thay cho trường học; những vàm cống mương rãnh sông dài thấp thoang nhấp nhô những thây người vô danh trôi nổi; nơi những hầm hố buội bờ những xác người không tên rữa nát; những tiếng khóc than van nài, những tìm kiếm người mất tích oan khiêng; đêm đêm vẫn cứ nơm nớp lo sợ, lo sợ tiếng chân thình thịch, tiếng chó sủa, tiếng máy xe gầm rú lao vùn vụt lẫn tiếng gõ cữa giữa  đêm khuya; tiếng quát tháo, hăm dọa của công an, cảnh sát, dân phòng, đầu gấu, tiếng còi, tiếng hú …nỗi bất an khiếp đảm vây khốn đời dân lành lam lũ.

BÂY GIỜ CHỈ CÒN LỜI CA DAO

to anphong

Trăm năm dầu lỗi hẹn hò 

Cây đa bến cũ con đò khác đưa.

Cây đa cũ, bến đò xưa 

Bộ hành có nghĩa nắng mưa cũng chờ *

1.

Như một kẻ lữ hành lỡ chuyến đò định mệnh, ngược lối về quá khứ trong gió chiều hiu hiu nhẹ dưới nắng vàng nhạt cuối ngày gieo hờ hững lên bãi vắng, viền man mác đường chân trời nhạt nhòa xa tận biển khơi, ngập ngừng khép nhẹ không gian đang lịm vào khói sương mờ sẫm tối. Màng lụa hoàng hôn mong manh, kéo chầm chậm vói lên tới đỉnh dãy núi chập chùng màu phấn lam nhạt đằng xa phía sau lưng.

“… Lạc hà dữ cô vụ tề phi

Thu thủy cộng trường thiên nhất sắc…” (Vương Bột)

Vài cánh chim cô đơn bay mãi về phía xa rồi lẫn khuất trong giải mây lang thang còn phản phất chút ráng chiều vàng phai từ triền cao. Hồn cô lữ xuyến xao buồn hiu quạnh

 “Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa” (Huy Cận)          

những ngọn sóng bạc đầu lượn như những con thuồng luồng khổng lồ, ngúc ngoắc dài thườn thượt, tiếp nối lăn trườn lên bãi tung bọt trắng xóa. Nước và trời mỗi lúc  hòa nhập mờ tối thêm rồi không còn phân rõ nữa.

“… Nhật mộ hương quan hà xứ thị

 Yên ba giang thượng sử nhân sầu.” (Thôi Hiệu)

“… Lòng quê dợn dợn vời con nước

Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà.”  (Huy Cận)

Chạnh lòng nhớ lại lúc còn niên thiếu ngắm cảnh trời chiều trên bãi biển quê hương.

“…Gợi lòng chạnh nhớ quê hương thuở nào …”  (Trần Thị Thủy – Nguyễn Huệ)

Những ký ức đẹp thủa thơ dại xa lắc xa lơ của thời “tiên học lễ, hậu học văn,” miệt mài sách vở, bù đầu“nấu sử sôi kinh”năm lần bảy lược, học đi rồi học lại

“… Học đã sôi cơm nhưng chưa chín,

Thi không ăn ớt thế mà cay !...”  (Trần Tế Xương)

Nhưng thỉnh thoảng vẫn có những lúc rong chơi vào ngày nghỉ lễ hay cuối tuần, thường hẹn hò nhau ra bãi biển, hoặc lên núi Nhạn, trao đổi buồn vui dễ khó học đường, hàn huyên tâm sự, lạm bàn nắng mưa mây gió, hòa nhập tâm hồn cùng trời đất núi đồi, đồng ruộng xóm làng, sông biển. Còn học đường, còn sĩ tử đồng môn, còn nghĩa tình;

Dòng sông bến nước con đò,

Vầng trăng còn đó cánh cò còn bay. (Huỳnh Long)

SÔNG TƯƠNG

MỘT KIẾP ĐA ĐOAN MỘT ĐỜI LƯU LUYẾN

to anphong

                                                       Trai trẻ bao lăm mà đầu bạc 

                                              Trăm năm thân thế bóng tà dương

                                                                   (Hồ Trường – Nguyễn Bá Trác)

30 tháng tư nhớ quê nhà,

Từ cuối trời, mây hồng nhẹ trôi trong ánh bình minh như trải màn lụa phơn phớt vàng non lên vạn vật, ngàn tia nắng xuyên qua kẽ lá rơi những đóm sáng lung linh lên mặt những chiếc bàn đóng bằng thanh gỗ sơn màu xám xịt, kê gập ghềnh bên gốc bạch đàn, cây phong, cây sồi sừng sững. Trên ngọn tiếng chim hót véo von gọi đàn. Những con hải âu lạc loài bay bổng buông những tiếng kêu rời rạc vui tai, rồi nhẹ đáp như con diều giấy đứt dây rơi xuống thảm cỏ mượt sương quanh bờ hồ, đứng nghểnh cổ láo liên nhìn quẩn quanh, mặc cho đàn sáo lông thẫm nhởn nhơ, tung tăng, rồi ùa bay vù khi có lũ người xéo qua. Đám se sẻ ríu rít chuyền trên những cành thông vụt bay sà xuống đất, láu táu nhảy chập chùng như những cái lò xo bật bật, líu lo đua nhau tắm nắng mới.

Một buổi sáng bình yên trong công viên thành phố, lòng thanh thản hồi tưởng kỷ niệm thời niên thiếu xa xưa. Xếp áo thư sinh từ giã học đường làm thân chiến sĩ, ròng rã kiếp chinh nhân cho đến khi vận nước đẩy đưa mang danh người ngã ngựa thua cuộc giữa đường.

Trải qua bao thăng trầm nhục vinh thành bại, cuộc đời cuốn hút theo bước phong trần, lạc mộng mị chiêm bao; tuổi thanh xuân thoáng bóng câu qua cửa, ngạo nghễ giữa thênh thang, vỗ trán nâng bầu vói níu túi càn khôn. Góp tài mọn sức hèn xây lâu đài nhân bản giữa tha nhân, những bão táp phong ba chinh chiến đùa dạt nghĩa đời tình người thành ngàn vạn hạt lưu ly, bay tan về muôn hướng, lạc biến đến ngàn phương. 

TÔI VẪN THẤY BÓNG HÌNH CỦA MẸ. TRONG MẮT EM.

                     Nguyễn Khảng

                                Tôi nhận ra em ,

                                             -Dù em để râu nhộm tóc,

                                             -Dù em ngoảnh mặt quay đi ,

                                             -Dù em quốc tịch gì .

                                Tôi vẫn thấy trong mắt em

                                                             Bóng hình của mẹ .

                                Vu khống hận thù làm sao cởi mở ,

                                Rượi,truy hoang không gạn đục khơi trong .

                                 Tôi vẫn thương em ,

                                              -Dù em qua cầu rút nhịp ,

                                              -Dù em rời bến đắm thuyền ,

                                              -Dù em hoài chém trộm sau lưng .

                               Tôi vẫn thấy trong mắt em

                                                            Bóng hình của mẹ .

CHIÊM BAO HUYỀN THOẠI

to anphong

“ Trong đất trời nhau mình vẫn gần… "
 (Mai Thảo)

Hai đứa cầm tay nhau cùng bước ngược dốc lên tận đỉnh đồi, đến tảng đá lớn, rêu phong, quen thuộc có khoảng mặt phẳng thấp đủ rộng, tọa nghênh ngang vạn đại cùng tuế nguyệt chen với cây lá, phía sau chân Tháp Nhạn, hằn dấu đôi mình từng lai vãng. Nơi mà tụi mình thường đến ngồi với nhau vào những chiều nghỉ học cuối tuần. Nhìn trời rộng sông dài biển xanh bao la, kể cho nhau chuyện nắng mưa, chuyện đởi chuyện đạo buồn vui; nói với nhau chuyện thầy cô bè bạn, chuyện chữ nghĩa học hành thi cử điểm thấp điểm cao hồi còn cắp sách cùng lớp chung trường.

Dưới trời trong lồng lộng mây trôi man mác, bóng chiều dần nghiêng, đổ lũng sâu xuống phía chân đồi lớp lớp san sát mỏm đá, ngọn cây cành lá rừng đang bắt đầu sẫm lại. Đàn dơi từ lòng tháp cổ vụt chao nhanh quanh quẩn đôi vòng rồi mất hút, vài cánh cò trắng khoan thai bay về núi khi ráng chiều thoi thóp hoàng hôn tàn lịm đàng sau rặng Trường sơn. Bóng tối mờ dần từ cuối chân mây kéo lại mỗi lúc càng gần. Thăm thẳm trùng khơi vầng trăng lên chầm chậm toả sáng nhạt nhòa lan mặt biển như tấm thảm lụa kim nhũ vàng lăn tăn lấp lánh từ điểm trên đường thẳng giao thoa biển cùng trời kéo rộng vào tận bãi bờ, phản chiếu vùng hợp lưu cuối dòng Đà giang cùng nhánh sông Chùa phơn phớt màu sữa đục rồi hòa quyện vào biển Đông lai láng mông mênh. Những con đường phố ngang dọc dưới kia ẩn mình sâu hoắm trong bóng đêm, hắt hiu những ngọn đèn dọc dài chập chờn như e ấp níu tay nhau thẹn thùng soi mói ký ức mơ hồ nuối tiếc thời thân ái thơ ngây. Giờ này đêm về nơi đỉnh của thung lũng bao vây ba mặt là núi cao. Xa xăm về phía Đá Bia, Dinh Ông, Núi Sầm hoặc Sơn triều Hòa kiến. thỉnh thoảng vài đóm hỏa châu leo lét chậm rơi cùng tiếng đại bác từ thăm thẳm vọng về văng vẳng dư âm rồi tắt lịm, trả lại không gian sự đìu hiu tĩnh lặng u uẩn mờ mịt chiến tranh.

CHUYỂN MÙA

to anphong

Bốn mươi ba năm rồi đấy! 

Bốn mươi ba năm đi qua từ khi rời nước lưu vong, mang canh cánh nguồn cội tổ tiên trong lòng với nỗi ám ảnh của tháng tư 1975, cũng từ đó xa ân tình quê hương làng xóm láng giềng và bằng hữu đã một thời gắn bó. 

Những vụn vặt của năm tháng kết nối thành chuỗi kéo lững thững theo cuộc đời đăng đẵng như cánh diều trong gió, khi tung vút lên thật cao như trái pháo thăng thiên, lúc la đà như chiếc lá; như những hạt lưu ly tản mạn tựa những hạt mưa bay; như những áng mây giữa thênh thang, che ánh mặt trời xuống những núi rừng, đồng nội rồi tan tác thăm thẳm nơi cuối trời; trả lại cho cây cỏ sự tĩnh mịch, cho sông suối sự lặng lờ muôn thuở. Hoàng hôn vẫn xuống lê thê mỗi chiều tàn và ngày mới vực dậy bình minh rạng rỡ lên vạn vật sau giấc ngủ đêm dài. 

Bốn mươi ba năm không phải ít những gặp gỡ, những đến rồi đi như lữ khách, như du mục vãng lai. Cuộc đời nào khác đám bèo bềnh bồng theo dòng, dạt tấp vào bãi bờ chốc lát rồi lại bị con nước lớn nước ròng cuốn đi về phương trời vô định miên viễn xa xôi nào đó trên khúc giang đầu hay miền cuối sông. Xô đẩy mỗi cá nhân và gia đình vì cơm áo gạo tiền, mà bon chen, tận tụy tấc bậc để khắc phục mà đứng thẳng lên từ tay trắng. Tự chép những điệp khúc đời nghiệt ngã chua cay, hằn cung ray rức xót xa sâu vào tâm khảm mình. 

HOA THÁNG CHẠP

To Anphong

“…....   Cành xuân hoa chúm chím chào,

Gió đông thôi đã cợt đào, ghẹo mai”

                                                                                                   Nguyễn Gia Thiều

 

Tết lại về!  Những tờ lịch cuối cùng được gỡ khỏi tấm bìa màu sắc huê tình quen thuộc treo trên tường, nhường chỗ cho sự thay đổi văn hoa hằng mỗi cuối năm.

Mới hôm nào, họp mặt chào cờ đầu năm dương lịch đầy xúc động nơi đất khách.  Những lời chúc tụng và hứa hẹn còn vương vấn chưa bay xa và ngày tháng cứ đều đặn nối tiếp trôi qua có vẻ thật nhanh kéo Tết âm lịch trở về như bất chợt, một sự bắt đầu chu kỳ mới rực rỡ và an bình biểu trưng của niềm vui và hy vọng.

Hễ khi cái bóng rợp trên vùng hoàng đạo ngã càng dài lên phía bắc là lúc được đất trời hành hạ, làn đông phong vẫn rạt rào tràn lan khắp vùng bắc Mỹ, những trận mưa tuyết kết thành chuỗi dài đổ xuống nhiều nơi từ tận cùng miền nam lên đông bắc, trùm kín vạn vật, băng giá căm căm, tái tê khắc nghiệt;  nhiều người phải co ro trong những chiếc áo lạnh dày cộm thùng thình và hơi thở như khói thoảng mờ nhẹ bay tản ra mỗi lần cất tiếng nói, hàm răng đánh bò cạp lụp cụp dòn tan, vành tai tê cứng cảm giác giống như miếng bánh tráng già nắng dễ dàng bị gãy nát, chóp mũi cứ hồng lên như màu hoa đào; những mái tóc, chân mày, chòm râu dính tuyết và đóng băng như hình ảnh của người về từ bắc cực. Những đám mây trắng thấp và dày bao vùng, như chực chờ sẵn đổ xuống cơn bão tuyết thình lình. Có lúc bầu trời trong vắt cao mênh mông, nắng đầy và ấm áp, rồi lại buốt giá khi ánh chiều lặn cuối chân mây. Đêm càng thanh, trời đầy sao, càng lạnh buốt.

QUÊ TÔI VỚI HAI MÙA MƯA NẮNG

ptmai

 “ Làng quê một bước càng ngao ngán,

Mấy kẻ tình chung có thấu là? …”

Bà  Huyện Thanh Quan

Mưa bắt đầu rơi lác đác, chấm lóm đóm như những cánh hoa vương vãi trên mặt đất dưới bầu trời chiều nhiều mây sẫm đục và ướt lạnh, cuồn cuộn phủ kín dần xuống lưng chừng sườn Trường Sơn phía tây của những ngày mới vào đông, báo hiệu một cơn mưa nguồn sẽ tuôn nước dữ dội trong vài giờ sắp tới. Chỉ một đêm thôi, nước lũ tràn về ngập trắng đồng ruộng và làng xóm từ bờ tây quốc lộ trải rộng tới Hòa Kiến, Hòa Quang, Hòa Thắng và bao vây Hòa Trị

như một quần đảo, thấp thoáng những mái nhà tranh đàng sau lũy tre xanh gục ngọn đong đưa theo từng cơn gió giật phũ phàng giữa biển nước mênh mông…

Sau vụ gặt mùa tháng tám vừa xong, lúa khô ráo được chứa vào bồ lớn trên gác, trong lẫm hay trên bộ ván gõ kê cao giữa nhà để tránh bị ngập khi nước lụt vào nhà. Nông dân nghỉ ngơi để chuẩn bị làm mùa tháng ba, cũng là lúc trời bắt đầu vào mùa mưa bão, gió bấc mưa phùn ướt lạnh căm căm...

Có năm mưa bão tới sớm hơn, mưa nhiều hơn, đến nỗi nhiều đám ruộng lúa vừa chín trễ bị ngã rạp, nước bắt đầu ngập, dân quê vội vàng gặt chạy lụt trước khi bị hư hại. Không có được ngày

nắng ráo để phơi lúa vừa mới gặt xong, phải đổ banh tràn trên hiên nhà cho ráo, sợ ủ lâu sẽ lên mộng, đến khi lúa được phơi khô, xay ra hạt gạo nát không còn ngon cơm. Mây xám xịt nặng trĩu, giăng thật thấp, che khuất mặt trời, cảnh vật sũng ướt tiêu điều, buồn tênh. Trời vừa tạnh rồi  lại đổ mưa, lắm khi mưa rả rích triền miên, mưa dầm dề, như trút nước, như “cầm chĩnh mà đổ,”  rền vang giông gió.

Bão lũ đọa đày dân quê tôi miền Trung đã nghèo còn thêm tơi tả. Thường thì không tránh khỏi mưa bão lụt nặng vào khoảng 23 tháng mười âm lịch.

“… Gió bấc lạnh lùng thổi vào mái rạ,

 Làng tôi nghèo gió mưa tơi tả,

 Trai gái trong làng vất vả ngược xuôi …” (Văn Phụng)

Nhiều năm ngoài thiên tai hàng chục trận mưa bão hung hăng và dữ dội, thổi đùa ngói bay tranh, bung cửa sập nhà, cây cối tróc gốc bật rễ ngã đổ ngổn ngang, hoa màu tan hoang, nước lũ từ thượng nguồn tràn về khủng khiếp; còn bị bồi thêm “nhân tai” do “nhân tài” siêu “đỉnh cao trí tuệ” của chế độ “khẩn trương” xả lũ, , ngoài những đập thủy điện “hoành tráng” sông Hinh, sông Ba Hạ, sông K’rông H’năng, sông La Giêng .v.v…còn có thêm 5 đập thủy điện công suất nhỏ cùng một tỉnh. Khi có mưa bão thì “nhà nước” phối hợp với thiên tai “đột xuất” cho các hồ thủy điện đồng loạt xả lũ không loan báo, không tuân theo qui trình, ngày 4 và 5 tháng 11,2016, chỉ riêng đập thủy điện sông Ba hạ xả lũ với công suất 10,400 thước khối nước/giây làm người dân Tuy hòa trở tay không kịp! Họ xả lũ

mục đích chỉ để bảo vệ đập, không phải bảo vệ dân, làm gia tăng cường độ cuồng thủy lưu lũ tràn khủng khiếp, tạo nên “đại hồng thủy” ào ạt kinh hoàng cuốn trôi nhân mạng, gia súc, nhà cửa, tài sản của dân nghèo khốn nạn ra biển. “Lũ chồng lũ, người dân phải gồng mình chống “lũ kép”- thiên tai và nhân tai.  bao nhiêu công lao mà dân quê tôi dành dụm cả đời, không những bị “quản lý” cướp bóc, bòn rút mà còn bị bão xoáy lũ tràn tàn phá xác xơ mất trắng hãi hùng chỉ trong phút chốc... Những tai ương sờ sờ trước mắt, dân địa phương, dân trong tỉnh đã thấy và biết đã phải hứng chịu, dân trên toàn quốc, trên khắp thế giới đã ngậm ngùi xót thương cho dân Trung Việt.

Ấy vậy mà ông đoản tri khiếm thị Nguyễn Bách Phúc nhân danh tiến sĩ, chủ tịch hội tư vấn khoa học công nghệ và quản lý HASCON tại Sài gòn cho rằng “thiếu cơ sở khoa học để kết tội thủy điện, thủy điện không sinh nước sao gây lụt được? "lũ chồng lũ” chỉ xảy ra  nếu hồ thủy điện bị vỡ. Nhưng hồ bị vỡ và gây ra thảm họa là các hồ của công trình thủy điện lớn. Còn mấy cái hồ của các nhà máy thủy điện ở miền Trung thuộc loại nhỏ, nếu có vỡ cũng chẳng gây ra thêm ảnh hưởng gì đáng kể! ... .lũ lớn gây thiệt hại đâu phải do hồ thủy  điện xả gây ra. …”  

Thêm vào đó, "chủ đầu tư thủy điện thiếu hiểu biết về vận hành hồ chứa. Trong khi đó, chính những người này trực tiếp quyết định phương án giữ hay xả nước.

CUỘC ĐỜI VÀ HỆ LỤY

to anphong

Mỗi khi nghe ai nhắc đến đất nước tôi, đồng bào tôi, nhân văn xã hội, hay địa lý lịch sử tôi lắng nghe mà ngậm ngùi hồi tưởng về nơi ấy. Lúc nào cũng cho quê hương mình chỉ là một và trên hết, nhưng mình chưa làm được gì trọn vẹn cho quê hương. Mãi đợi chờ vận nước đổi thay như một lão ăn mày thụ động, ngồi dưới cội sung già. Cho tới bao giờ thì gió nổi sung rơi? Với một trời mặc cảm, thứ mặc cảm nhỏ nhen cứ lảng vảng như bóng ma theo cuộc đời.

Đáng cúi mặt đừng phải thấy cái cá nhân đáng ghét, cho cái tôi nó tự hủy để tâm hồn thanh thản, cho bản ngã trở về lúc chi sơ và nội tại vẫn tự tại, cho ngày tháng thư thả đi qua êm ả như chuỗi ngày xưakhi còn tuổi học trò. Tự ngã thường là ích kỷ, kiêu căng kỳ thị quái dị, chìm sâu vào vùng tự kỷ ám thị, nhiều lúc bất cần đời nhưng lại cần người, một đối tượng, một môi trường để phô trương cái ta ngờ nghệch oái oăm quái ác. Có nhìn lên nhưng không phải là hướng thượng, nhìn khắp bốn phương nhưng mệt mỏi ngoi ngóp nhận thức khiêm nhường trong cái mênh mông của vũ trụ, cái sâu thẳm của càn khôn. Nghe thì hiểu nhưng lại không nhớ, không bắt chước được cái hay cái đẹp, cái tài ba của tiền bối, của trưởng thượng. Chính tự ngã đã khép kín cá nhân vào một vuông góc cỏn con giữa một bầu trời lớn, trói chặc cuộc đời vào một không gian nhỏ hẹp để mặt trời đạo nghĩa nhân bản đốt cháy, gậm nhấm từng tế bào tim óc làm biến thái trí tri, xua đuổi nghĩa và tình dang xa, làm vơi cạn dần từng tuyến thở phế nang cuộc đời, làm cho dư ảnh của gió núi mây ngàn quê hương mỗi ngày một nhạt nhòa trong ký ức. Thôi thì đừng để ý đến những xót xa, những suy tư quanh quẩn, những nhớ thương quay quắc, mà tìm về một nơi chốn bình yên nào đó, tự dỗ dành an ủi tìm quên. Mấy ai nơi đất khách không có những giây phút chạnh lòng nhớ về quê hương, một giang sơn gấm vóc bên bờ Thái Bình xa thẳm, nơi đó có cha mẹ, anh em, bà con và bạn bè, xóm làng với lũy tre xanh, mái đình cổ kính rêu phong là những kỷ niệm đã hun đúc mình khôn lớn thành người....

DẤU KỶ NIỆM

To anphong

1.   DẤU KỶ NIỆM 

Nhiều khi muốn làm một chuyến đi xa thăm bạn bè nhưng lại do dự ngập ngừng, rồi lại thôi, rồi lại nhủ lòng đợi dịp nào đẹp trời sẽ đánh một vòng thảnh thơi nhàn du vãng cảnh viếng người, học chút phong lưu mà quên mỏi mệt cơm áo gạo tiền.

“Tri túc tiện túc, đãi túc, hà thời túc,

Tri nhàn tiện nhàn, đãi nhàn hà thời nhàn.” * (Lão Tử)

Bỡi không gian thăm thẳm góc bể chân trời và thời gian bất định vô lường, mà tuổi đời mỗi ngày mỗi chất dày lên kỷ niệm đẩy chìm dần vào tiềm thức, tuy chậm nhưng chắc chắn như một với một là hai; mơ hồ và đều đặn như con thoi mang mối chỉ cô đơn liên tục luồn qua về trên khung cửi, dệt tấm vải đời dài thêm đến cuối làn sợi canh tưởng chừng bất tận. Kiếp người là bóng phù vân vô thường giữa trời đất tuần hoàn bốn mùa

“Vũ trụ bao la vô cùng tận

Nhân sinh tự cổ vốn vô thường” (Lão Tử)

xuân hạ thu đông,hài hoà với nắng mưa, bềnh bồng với mây lang thang, vi vu cùng gió thoảng, vương vấn với lá hoa, với hương lúa ruộng đồng, rộn ràng với tiếng chim ríu rít réo bình minh lên đỉnh trời. Lắm khi im lìm quạnh quẽ, văng vẳng xa đưa tiếng hạc lạc lõng trong sương gọi hoàng hôn vào tối. Tâm tư bảng lảng theo cung bậc thói đời, có lúc lịm chìm vào quên lãng, có khi vươn cao tản mác muôn phương, dõi tìm những xa rời mất mác như tiếc nuối cuối đời.

Tại những xa xăm, rải rác năm ba người bạn cùng thủa học trò từng chung núp bóng học đường, miệt mài đèn sách ê a chữ nghĩa, từ giáo khoa thường thức tới văn chương khoa học, võ bị võ khoa, … thêu dệt nhiều kỷ niệm thời niên thiếu mà chúng luôn gắn bó bền bĩ với cuộc đời, khó bị phai mờ.